Stappenplan nazorg bij zelfdoding door een leerling

Probeer als team bij elkaar te komen of een online meeting te plannen zodat je kunt ontladen en elkaar kunt opvangen. Daarna is er meer ruimte voor praktische zaken zoals het afstemmen van de vervolgstappen. Bespreek met elkaar wie degene is die het gesprek kan en wil aangaan. 

Bovenop de emotionele klap zijn er ook veel praktische zaken die nabestaanden moeten regelen. Neem daarom als school het initiatief over de communicatie vanuit school. Vraag aan de nabestaanden welke informatie er gedeeld mag worden met de leerlingen en de ouders en op welke manier.

Hulp voor nabestaanden van zelfdoding

Deel het nieuws over de zelfdoding bij voorkeur in kleine groepen zoals in de mentorklas. Breng de informatie zo duidelijk en direct mogelijk. Wanneer je het nieuws brengt is het belangrijk dat je zorgt voor rust, emotionele beheersing en inlevingsvermogen.

Het is fijn als er na het brengen van het nieuws in kleine groepen gepraat kan worden met een docent, vertrouwenspersoon of mentor. Zo hebben zij ook zicht op de reacties, en kunnen zij inschatten waar de klasgenoten behoefte aan hebben.

Breng de ouders van de medeleerlingen op de hoogte door een brief of mail die afgestemd is met de nabestaanden. Benoem een contactpersoon op school, waarbij ouders terecht kunnen als zij vragen hebben. 

• Bied erkenning
  'Zelfdoding is heel verdrietig en aangrijpend. Het is normaal dat deze situatie je raakt. Als je erover wilt praten dan is er een team van docenten en ouders dat voor je klaar staat.'
• Geef ruimte voor emotie
  Bied leerlingen een mogelijkheid om zich te uiten. Wordt de emotie teveel? Kom dan in actie. Je kunt er bijvoorbeeld voor kiezen om de groep te splitsen in een groep die wil praten, en een groep die in actie wil komen om iets te organiseren voor de overledene. Als het stil is dan kun je er bijvoorbeeld ook voor kiezen om het gesprek in tweetallen verder te laten gaan, zodat ze met elkaar kunnen praten. Of je kunt bijvoorbeeld een gedicht of verhaal aanbieden.
• Verplicht leerlingen niet om mee te praten
  Iedereen reageert anders op moeilijk nieuws. Jongeren verstoppen hun emoties achter 'zo normaal mogelijk' gedrag en willen niet graag opvallen. Ook zullen er leerlingen zijn die minder geraakt worden omdat zij verder van diegene afstaan. 

Gesprekstips voor jongeren per leeftijdsgroep

Maak een rouwlokaal of online plek waar leerlingen naartoe kunnen, of berichten kunnen achterlaten: teksten, tekeningen, symbolen, foto's.

Zorg ervoor dat de herdenkingsplek 'uit de loop' is, zodat leerlingen er niet standaard langs komen. Dan kan iedereen zelf kiezen om er aan mee te doen of niet en wordt niemand ermee geconfronteerd die dat niet wil.

• Of een gebeurtenis nu kort of lang geleden is, het kan voor de schoolgenoten of collega's prettig zijn om met iemand te praten.
  Als leerlingen of docenten er behoefte aan hebben om buiten de schoolmuren met iemand te praten, dan kunnen zij contact opnemen met Slachtofferhulp Nederland via 0900-0101 of terecht bij een lotgenotengroep.
• Als er behoefte is aan ondersteuning of meer specialistische hulp voor een leerling of docent dan kan dit via de huisarts of de praktijkondersteuner.
• Bied ook professionele hulp voor leerlingen die zelf suïcidale gedachten hebben. 113 is een platform voor suïcidepreventie. 'Heb je zelf suïcidale gedachten? Er zijn professionals die je om hulp kan vragen. Je kunt de professionals bereiken via www.113.nl of bel met 113.’
• Ouders die hun kind hebben verloren door zelfdoding kunnen contact opnemen met Slachtofferhulp Nederland via 0900-0101 voor een luisterend oor.

Sluit de periode van herdenking af met een ritueel dat past bij de sfeer en gewoontes van de school. Dit kan een einde van een schooljaar zijn, het begin van een vakantie of een datum die je zelf prikt. Een afsluiting zorgt ervoor dat ieder op zijn eigen manier verder vorm kan geven aan hun verlieservaring.

Houd de herinnering aan de overledende levend, door bijvoorbeeld zijn of haar naam te noemen bij een diploma-uitreiking of een foto op te hangen op school. Stem dit ook af met de nabestaanden.

Als iemand uit het leven stapt, komt dat vaak als een grote schok voor leerlingen en docenten. Zo’n ingrijpende gebeurtenis overvalt iedereen. Onderstaand vind je extra informatie, zoals video's en trainingen over de impact en preventie van suïcide.

Video's   

In dit filmpje geven jongeren aan wat zij nodig hebben nadat iemand in hun omgeving suïcide heeft gepleegd:

Deze documentaire geeft je handvatten om het onderwerp zelfdoding bespreekbaar te maken:

Trainingen   

113 heeft voor docenten en leerbegeleiders een uitgebreid aanbod voor suïcidepreventie in het onderwijs. Ook geeft 113 trainingen gericht op suïcidepreventie.